Η Ιερά Σταυροπηγιακή Κοινοβιακή Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Σπηλιάς των Αγράφων υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων και βρίσκεται στον Δήμο Αργιθέας στο χωριό Κουμπουριανά στον Νομό Καρδίτσης . Η Ιερά Μονή είναι κτισμένη στην εξοχή ενός βράχου και σε υψόμετρο 1000 μέτρων . Κτήτορες της Ιεράς Μονής είναι δύο αδελφοί ο Αθανάσιος και ο Παρθένιος των οποίων η καταγωγή ήταν από το χωριό Στεφανιάδα . Αφορμή της ιδρύσεως της Ιεράς Μονής ήταν η εύρεση με θαυματουργικό τρόπο της εικόνος της Παναγίας της Σπηλαιώτισσας

Στο χώρο της Μονής συναντάμε δύο Ναούς : Ο μικρότερος και παλαιότερος είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου και κτίστηκε το 1064. Ο μεγαλύτερος , που είναι και το νέο καθολικό της Μονής, τιμάται στην μνήμη της Ζωοδόχου Πηγής .Είναι τρίκλητος βασιλική με τρούλο και κτίστηκε το 1736. Το τέμπλο του Ναού φιλοτεχνήθηκε το 1779 από τους αδελφούς τεχνίτες Γεώργιο και Ιωάννη. Στη Δεσποτική εικόνα του Χριστού ως Μεγάλου Αρχιερέως υπάρχει η επιγραφή: «Ελάχιστος Θεόδωρος αγιογράφος από την Μεγαλοβλαχίαν εκ κώμης Βουκουρέστι, Έτει ΑΨΛΖ ». Γύρω από τους δύο Ναούς σώζονται κελιά και ο φρουριακός περίβολος.
Το 1677 με το πατριαρχικό σιγίλιο του Διονυσίου του Δ΄ η Ιερά Μονή γίνεται Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή.
Στην Ιερά Μονή φυλάσσεται όλο το χρόνο η Θαυματουργός Εικόνα της Παναγίας της Σπηλαιώτισσας , έργο του Ευαγγελιστή Λουκά με σωρεία Θαυμάτων, καθώς και τεμάχια ιερών λειψάνων διαφόρων Αγίων.
Η Ιερά Μονή έπαιξε σημαντικό ρόλο στους αγώνες του 1821. Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης έκανε συχνά πολεμικές συσκέψεις και συμβούλια στην Ιερά Μονή, αφού η θέση της είχε ιδιαίτερη στρατηγική σημασία. Στην Ιερά Μονή είχε την έδρα της η Επαναστατική Κυβέρνηση στα 1867. Στη Μονή Σπηλιάς υπάγονται άλλες έξι Ιερές Μονές ως Μετόχια αυτής.
Τα τελευταία χρόνια με ενέργειες του Καθηγουμένου Αρχιμ. Νεκταρίου ,των πατέρων της Ιεράς Μονής και με την οικονομική ενίσχυση των ευλαβών προσκυνητών η Ιερά Μονή αναστυλώνεται.

Πληροφορίες στο τηλέφωνο 24450-31739 και fax της Ι. Μονής24450-31738.
Ταχυδρομική διεύθυνση: Ι. Μ. Σπηλιάς τ.κ. 43060
Web: www.monispilias.gr
e-mail: info@monispilias.gr,
monispilias@gmail.com
Αριθμός Τραπεζικού Λογαριασμού: Εθνική Τράπεζα : 368/296085-08